ฺลักษณะมิตรและสหายตามนัยผญาอีสาน::บ้านดอนเรดิโอออนไลน์

มิตรและสหาย
การจะมีจะมีชีวิตที่เจริญก้าวหน้านั้นควรที่จะเลือกสรรหาแต่คนที่ดี  เพื่อนำทางชีวิตของตนให้ไปในทางเจริงรุ่งเรืองและเว้นจากมิตรที่จะนำทางไปในทางเสื่อม  นั้นคือความมีเพื่อนที่ดีควรเว้นเพื่อนที่เลว  แม่แต่ในพุทธปรัชญาก็เน้นมากในเรื่องการเลือกคบกับบัณฑิต  ดังคำผญาภาษิตอีสานว่า
อันหว่าบัณฑิตล้ำทรงธรรมทัดเที่ยง    ก็หากหายากแท้ในพื้นแผ่นดินถ่านเอย
บาดหว่าคนซั่วฮ้ายหีนะโหดแนวพาล    มันหากมีทั้งผองทั่วแผ่นดินแดนด้าว หน้า 31นุ่ม
ลักษณะทางร่างกายของคนก็มีส่วนสำคัญเช่นกันที่จะทำให้ทราบในเบื้องต้นว่าคนอย่างใดควรจะคบเป็นมิตรสหายได้ทรรศนะของปรัชญาอีสานได้กล่าวถึงนรลักษณ์ว่า “ตาบอดอย่าเอาฮ่วมเฮียน  ตาเบียนอย่าเอาฮ่วมบ้าน  ขี้คร้านอย่าเอาเป็นหมู่เป็นฝูง  1การคบคนเช่นใดย่อมจะแสดงพฤติกรรมไปตามบุคคลนั้น  การสมาคมกับคนที่เป็นมิตรเทียมนั้นมักจะส่งผลในทางเสียหายมากกว่าดังสุภาษิตว่า  “อย่าเกลือกกลั้วฝูงหมู่คนพาล  มันสิพาเฮาตกต่ำตอยเป็นข้า2  การนับเอาสิ่งไม่ดีไปปูบนเรือนนั้นย่อมไม่งามเช่นเดียวกันกับการไม่จริงใจต่อเพื่อนก็ไม่เหมาะที่คบเช่นกัน  ดังสุภาษิตว่า  “เชื้อสาดคล้าอย่าได้ปูเฮือน  คนตาเบือนอย่าเอาเป็นเพื่อนพ้อง  มันสิเป็นล้องค้องคือเกี่ยวสองคม3  รูปแบบเป็นสิ่งจำเป็นยิ่งสำหรับคนเพราะคนจะดีหรือเลวนั้นมีส่วนหนึ่งเกิดจากการเรียนแบบมากจากบุคคลอื่น ปรัชญาอีสานได้สอนให้รู้จักเลือกแบบที่ดีงามและเว้นตัวอย่างที่ไม่ดีเสีย  ดังคำสุภาษิตว่า  “คนใจทรามอย่าเอาเป็นแบบ  คนใจแคบอย่าได้เป็นฝูง  คนใจสูงจั่งย่างนำก้น4  กรรมเท่านั้นที่ส่งผลมาให้ชีวิตมนุษย์เรามีรูปร่างหน้าตาที่ดีงามหรือขี่เหร่  ไม่มีใครเลือกได้แต่บางอย่างนั้นเมื่อเราไม่มีก็ควรหาสิ่งที่ตนเองขาดไปมาเพิ่มเติมให้เติมได้  ถ้าญาติไม่มีก็ควรหาเพื่อนมาทดแทนญาติพี่น้องได้  ดังสุภาษิตว่า  “ผมบ่หลายให้เติ่มซ้อง  พี่น้องบ่หลายให้ตื่มเสี่ยว5  มิตรมีความสำคัญยิ่งสำหรับเป็นพื้นฐานของชีวิตมนุษย์เรา  เพราะมนุษย์นั้นเป็นสัตว์สังคมจะต้องพึ่งพาอาศัยกันและกัน  ดังคำกลอนสอนว่า
อันนี้ขอให้หลาจื่อไว้จนกระดูกแขวนคอ  อย่าได้วอวอเสียงลื่นคนทั้งหลาย
เห็นว่ามีสุขแล้วบ่เหลียวแลพวกเพื่อน  คันแม่นสุขบ่ล้วนสิเหลียวหน้าเบิ่งไผ694

ฺบ้านดอนเรดิโอออนไลน์