ฺบ้านดอนเรดิโอออนไลน์

สตรีทั่วไป
       จริยธรรมของสตรีทั่วไปนั้นจะเน้นให้เห็นถึงความดีมากกว่าความงามของร่างกาย  เพราะร่างกายมีการแก่ชราไปตามกาลเวลา  แต่ความดีคงทนมากกว่าจะช่วยให้เจริญรุ่งเรืองได้และเน้นถึงความประพฤติและปฏิบัติตนให้มีคุณสมบัติของกุลสตรีที่ดีควรประพฤติอย่างไร  ดังสุภาษิตสอนว่า
    เป็นญิงนี้ธรรมเนียมให้มันคอง    ตีนผมให้ลำเกี้ยงตีนซิ่นให้ลำเพียง58/ศู
    (เป็นหญิงนี้จารีตให้มันงาม  ผมต้องสะอาดเกลี้ยงเกล่า  ชายผ้าถุงต้องเสมอกัน)
    เป็นสาวนี่ธรรมเนียมคือแม่ไก่    เมี้ยนไข่ไว้ดีแล้วจั่งค่อยไป57/ศูน
    (เป็นหญิงนี้ให้เหมือนแม่ไก่  เก็บไข่ไว้ให้ดีแล้วจึงค่อยไป)
    เป็นญิงนี้ธรรมเนียมคือนกเจ้า    ยามเมื่อบินขึ้นฟ้าขาวแจ้งจั่งค่อยเห็น
    (เป็นหญิงนี้ให้เหมือนนกเจ่า  เมื่อบินขึ้นฟ้าจึงเห็นเป็นสีขาว)
    สุภาษิตสอนหญิงทั้งสามบทนี้  กวีได้นำเอาสัตว์ที่มีลักษณะต่างกันมาเปรียบเทียบให้เห็นว่าผู้หญิงควรกระทำตัวอย่างไร  จึงจะเหมาะกับเพศภาวะของตน  ชี้ให้เห็นว่าสุภาพสตรีทั้งหลายนั้น  จะต้องอำใจใส่ในกริยามารยาทด้วยจึงจะสมกับเป็นสตรีที่งดงาม  กล่าวคือมีน้ำใจงาม  ร่างกายสะอาด  แต่นั้นยังไม่พอกวีท่านยังพร่ำสอนต่อไปว่า  ความกตัญญูย่อมอยู่เหนือความงามทั้งปวง  ดังสุภาษิตว่า
    คันว่านางหากมีผัวแล้วอย่าลืมคุณพ่อแม่    คุณเพิ่นมีมากล้นเพียรเลี้ยงให้ใหญ่มา
    มารดาฮ้ายให้อดทนอย่าเคียดต่อ    คุณพ่อฮ้ายให้นางน้องอย่าติง
    (ถ้าเธอมีสามีแล้วอย่าลืมคุณพ่อแม่  พระคุณท่านมีมากมายที่เพียรเลี้ยงเราโตมา  แม่ดุด่าให้อดทนอย่าโกรธตอบ  พ่อดุด่า  อย่าท้วงติง)  การวังตนนั้นเป็นเครื่องมือสำคัญอีกอย่างที่จะทำให้สตรีทั้งหลายมีสง่าราศรี   ปราศจากราคีคราวทั้งปวง  ซึ่งจะนำมาซึ่งความภาคภูมิใจของพ่อแม่  ตลอดถึงบุคคลทั้งที่ได้พบเห็น  คนโบราญอีสานมักจะอบรมสั่งสอนบุตรหลานของตนเองให้เข้าใจ  จะห้ามไม่ให้ลูกสาวทำผิดศีลธรรม  ดังสุภาษิตสอนว่า
ยามเมื่อเป็นสาวขึ้นฮักษาตนสงวนเพศนางเอยให้นางปลอดอ้อยซ้อยเสมอแก้วหน่วยมณี
เพิ่นว่าเป็นสาวนี้คนดีม้นหายาก  ไผผู้ปลอดอ้อยซ้อยมีหน่อยแม่นบ่หลายฯ 7/นางนุ่ม
คันว่าเป็นสาวแล้วครองสาวให้เหลียวเบิ่ง   อย่าเป็นสาวฮีตบ้านแยงเข้าใส่แต่ทาง
อย่าได้เป็นสาวฮ้างสาวห่างบ่มีศรี  สาวบ่มีราคาเพิ่นสินินทาท้วงฯ
ให้เป็นสาวครองบ้านกินทานเว้าม่วน    ให้เป็นสาวเพิ่นย่องยอก้นย่างนำ
ให้เป็นสาวคนฮู้สัตย์เซื่อทรงศีล    ให้เป็นสาวพญาอินทร์อ่านครองเมืองฟ้าฯ
เผิ่นผู้โลเลเล่นแนวเป็นญิงหัวใจหม่อ     มันหากมีบ่แพ้เต็มด้าวทั่วแดน
อย่าได้พากันสร้างนำฮอยพวกบ่แม่น    อย่าได้พากันซ้วนนำก้นพวกบ่ดีลูกเอยฯ 8/นางนุ่ม
    อันว่าอิตถีเชื้อฝูงญิงน้อยหนุ่ม    อย่าได้ไปนั่งใกล้ซายแท้บ่ห่อนดี
    ซาติที่โจรมารฮ้ายใจหาญเห็นหม่อ    ซาติที่เฮียวยอดไม้งวงซ้างหว่างสิเยี่ยวแท้แหล่ว
    ซาติที่แหลวหลวงฮ้ายพานโตนโตถ่อย    คันว่าเห็นไก่น้อยคอยเยี่ยมอยู่บ่เป็น
    ซาติที่ไฟขางเผิ้งนานไปหากสิเสื่อม    อย่าได้ปองอยู่ใกล้จ้ำจี้บ่ห่อนดี78/ศูน

    เป็นญิงให้มีใจอ่อนน้อมคำเว้าอ่อนหวาน    เทียมดั่งพธูเผิ้งหวานเลิงบ่ฮู้หล่า 79/ศูน
    เป็นญิงอย่าได้ปากกล่าวต้านคำกล้าว่าชาย    ให้ค่อยเอาใจตั้งคำโบฮาณสอนสั่ง
    ให้มีใจอ่อนน้อมประสงค์ตั้งต่อผัวนั้นเนอ    ให้คึดกลัวความฮ้ายใดดีให้คึดฮ่ำ
    แม่นว่ามีโฉมฮ้ายฉันใดอย่าประมาท    เป็นแต่ชาติก่อนพุ้นบุญสร้างแต่หลัง

ฺบ้านดอนเรดิโอออนไลน์